Fonkelnieuw onderzoek naar eeuwenoud geslacht

Nederlands Koningspaar op bezoek in Luxemburg (2013) [bron: Blauw Bloed]

Het belangrijkste project van de Stichting Bureau voor geschiedenis en genealogie is momenteel de totstandkoming van een nieuwe cultuurhistorische en genealogische beschrijving van het Huis Nassau door GJ van Veggel. Doel is een nieuw handboek, een belangrijk naslagwerk over de familie die nog steeds regeert in Luxemburg en in Nederland.

De publicatie presenteert de genealogische gegevens binnen een cultuurhistorische context en is geschikt voor een breed publiek: wetenschapper, archivaris, stadsgids, geschiedenisleraar, kunsthistoricus èn belangstellende leek.

Een woord, een woord! Een naam, een naam?

Handtekening Willem Lodewijk

Historisch en genealogisch onderzoek levert wonderlijke dingen op, onverwachte verbanden, verrassende details. Zoals de manier waarop de naam van een contractant in een document geschreven is. Er zijn aktes met verschillende schrijfwijzen van degene die het stuk dan toch gewoon ondertekent alsof het de normaalste zaak is.

En dat is het ook, want vroeger was men – ook in officiële stukken – flexibel. De persoonsnamen bewegen mee, met de uitspraak, met de gebruikte taal. Een paar voorbeelden van varianten in één- en hetzelfde document: Louwis, Louis, Louys of Margaretha, Margreta, Margrita, Margrietha of Friederich, Friderich, Fridrich.

Eindelijk aandacht

Juliana Landgräfin zu Hessen [bron: Museum Boijmans van Beuningen]

Onlangs vertelde een onderzoeker dat in de afgelopen decennia meer publicaties over vrouwen zijn verschenen dan in alle eeuwen ervoor samen. Hij heeft hoogstwaarschijnlijk gelijk. Vrouwelijke leden van de dynastieën (en andere families) hebben een grotere rol gespeeld dan vroegere geschiedenisboeken vermelden.

Ook in het Huis Nassau. Onderzoeker GJ van Veggel gaat extra aandacht aan hen besteden en staat stil bij hun rol als landsvrouwe, bestuurder, mede-regent, voogdes en regentes.

Verwaarloosd vakgebied

Prinses Carolina van Oranje en Nassau met kinderen [bron: Mauritshuis]

Geschiedenisboeken en internetpresentaties wemelen van de genealogische fouten en vergissingen. Het is dan ook niet makkelijk om alle Wilhelms, Georges, Christiana’s en Maria’s uit elkaar te houden. Echter, iemand kan maar één keer zijn geboren en één vader hebben, ook leden van grote families en regerende geslachten.

Historici, archivarissen, leraren en rondleiders hebben baat bij een gedegen studie van details en familierelaties als zij hun onderzoek doen of activiteiten voorbereiden. Het vakgebied ‘geslachtskunde’ verdient serieuze aandacht en opwaardering!

Verwarring dankzij de paus

Grafmonument in de Stiftskirche St. Arnual in Saarbrücken [bron: Wikipedia]

Tot in de zestiende eeuw heeft de Kerk in christelijk Europa de dienst uitgemaakt, ook op het vlak van tijdrekening. Maar zelfs dan hanteert niet elke stad of regio één- en dezelfde kalender, het is afhankelijk van de start van het nieuwe jaar. Als iemand niet zelf de gebruikte kalender vermeldt, kunnen er fouten en verwarring ontstaan in de datering. Dit is veel voorgekomen.

In 1582 gaat de Paus overstag en accepteert hij het wetenschappelijk bewijs dat de dagen niet gelijk lopen met de bewegingen van de zon. Een nieuwe kalender is geboren: de Gregoriaanse, die het Westen nu – met kleine correcties – nog steeds gebruikt. Maar niet overal en altijd, zo vieren sommige orthodox-christelijke kerken Kerstmis veertien dagen later dan andere christenen.

Gregoriaanse kalender [bron: Europeana]